Köpek, kedi, tilki, çakal ve kurt gibi hayvanların ısırması veya mevcut yaralara enfekte salyanın bulaşması, tırmalama gibi yollarla insanlara bulaşan kuduz hastalığı ölümle sonuçlanıyor.

Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre her yıl dünyada 59 bin kişiden fazla insan kuduz nedeniyle yaşamını yitiriyor.

Kuduz bir hayvan tarafından ısırılmayı takiben, hastalığın kuluçka süresi genellikle 14-90 gün sürüyor. Klinik belirtiler meydana geldikten sonra dramatik bir şekilde ölümle sonuçlanan kuduz hastalığı, aşı ile yüzde yüz tedavi edilebiliyor.

İstanbul'da ise kuduz vakası en son 2007 yılında görüldü.

Kentte 2024 yılında yaklaşık 110 bin kişi ısırma, tırmalama gibi nedenlerle kuduz riskli temas sebebiyle hastanelere başvurdu.

Bu başvuruların yüzde 76'sını kedi, yüzde 23'ünü köpek, geri kalanını ise sığır, tilki, kurt çakal gibi hayvanlar oluşturdu.

En çok vaka Kadıköy'de, en az Adalar'da

İstanbul'da en çok temasın yaşandığı ilçe yaklaşık 8 bin vaka ile Kadıköy oldu. Kadıköy'ü yaklaşık 5 bin vaka ile Üsküdar ve Maltepe ilçeleri takip ederken, sıralamada Kartal, Sarıyer, Ümraniye ve Pendik de yer aldı.

Kentte en az vaka ise yaklaşık 500 ile Adalar'da görüldü. Adalar'ı Çatalca, Şile ve Güngören izledi.

Hayvan temasları sonucu kuduz riski olan 110 bin kişiye, kentte bulunan 25 aşı merkezinde 370 bin aşı uygulandı.

En çok aşı uygulanan yer yaklaşık 50 bin aşıyla Kartal Dr. Lütfi Kırdar Şehir Hastanesi olurken, ikinci sırada 40 bin aşıyla Haydarpaşa Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi yer aldı.

Bu hastaneleri sırasıyla Bakırköy Dr. Sadi Konuk Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Prof. Dr. Cemil Taşcıoğlu Şehir Hastanesi ve Ümraniye Eğitim ve Araştırma Hastanesi izledi.

"İstanbul'da yaklaşık son 20 yıldır herhangi bir kuduz vakasına rastlamadık"

İstanbul İl Sağlık Müdürlüğü Halk Sağlığı Hizmetleri Başkanı Dr. Burhan Küçükoğlu, kuduz hastalığına ilişkin, Bakanlığın da açıkladığı verilere baktıklarında, ülkede her yıl 450 bine yakın kuduz riskli temas gerçekleştiğini gördüklerini söyledi.

Küçükoğlu, her sağlık göstergesinde olduğu gibi bunun ortalama 4'te birinin İstanbul'da gerçekleştiğini belirtti.

Hayvan temaslarında mutlaka önlem alınması gerektiğini vurgulayan Küçükoğlu, şunları kaydetti:

"Doğru zamanda, temasın olduğu gün başlamış, temas sonrası aşılamanın koruyuculuk oranının yüzde 100 olduğunu biliyoruz. Bu yüzden herhangi bir şüpheli temasa maruz kalan vatandaşlarımızın 24 saat hizmet veren kuduz aşı merkezlerimize hızlıca başvurmalarını istiyoruz. İstanbul'da 25 devlet hastanesi ve eğitim araştırma hastanesinde, 24 saat kuduz aşısı hizmeti sunuyoruz. Bu hastanelerde 2024 yılında 370 bin dozdan fazla aşı uyguladık. İstanbul'da yaklaşık son 20 yıldır herhangi bir kuduz vakasına rastlamadık."

Küçükoğlu, kuduz aşısını yerlileştirmek için Bakanlığın çalışma başlattığını, aşı konusunda lojistik açısından bugüne kadar bir sorun yaşamadıklarını ifade ederek, "Kuduz aşıları hiçbir şekilde soğuk zinciri kırılmayacak şekilde taşınıp muhafaza ediliyor ve vatandaşımıza güvenle uygulanıyor. Biz buradan vatandaşlarımızı bütün şüpheli kuduz temaslarına muhakkak ilk gün hastaneye başvurmaya davet ediyoruz. Çünkü biliyoruz ki doğru zamanda, erken güvenilir müdahale, temas sonrası profilaksi uygulandığında yüzde yüz koruyucu bir tedavimiz mevcut" ifadelerini kullandı.

"Yarayı su ve sabunla yıkamak çok etkin"

Haydarpaşa Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Nurgül Ceran da kuduzun bulaştıktan sonra öldürücü bir hastalık olduğunu anlattı.

Hayvan teması sonrası gerekli tedbirlerin alınarak mümkün olan en kısa sürede aşı olunması gerektiğini kaydeden Ceran, aşının 15 günde antikorları sağladığını ve virüsü engellediğini aktardı.

Ceran, yara kontrolü ile bakımının da önemli olduğunu vurgulayarak, şunları söyledi:

"Yara bakımında bildiğiniz su ve sabunla yıkamak oradaki virüs yoğunluğunu azaltma açısından çok etkin, bir aşı kadar etkin. İhmal edilmeden bunun yapılması gerekiyor, paniğe kapılmadan. Bazen kuduz ısırmaları insanları çok paniğe kaptırabilir. Bu yapıldıktan sonra da bu iş için aktif olarak aşılamanın yapıldığı bir sağlık kuruluşuna başvurulması gerekiyor. Sağlık kuruluşuna başvurulduğunda öncelikle yara yeri değerlendiriliyor, ısıran hayvan değerlendiriliyor. Yara yeri kategorize ediliyor."

"Köpekler yüzde 43, kediler yüzde 3 oranında kuduz virüsü bulunduran canlılar"

Prof. Dr. Ceran, kuduzun ilerlemesini engellemek için yaralarının dikilmemesi gerektiğini, temas olan kişiye de 4 doz aşı uygulandığını belirtti.

En çok kuduz virüsü bulunan hayvanların dünyada genelde köpekler olduğunu, bunları sığırların izlediğini dile getiren Ceran, "Köpekler yüzde 43 oranında, kediler yüzde 3 oranında kuduz virüsü bulunduran canlılar oluyor. Ama tabii sahipsiz bir hayvan teması söz konusuysa, izlenemeyecekse hasta veya vahşi bir hayvansa bütün bunları değerlendirip aşı yapılıyor. Özellikle izlenemeyecek hastalarda tam doz aşı yapılması, hayvanlara tam doz aşı yapılması gerekiyor. Bizim ülkemizde ne yazık ki evcil hayvan ısırması sonrası, aşıların çoğu evcil hayvanla temas sonrası yapılıyor" ifadelerini kullandı.