Uluslararası Kanser Kontrol Örgütü ve başka birçok ortak kuruluşun birlikte yürüttüğü kampanyaların düzenlendiği 4 Şubat Dünya Kanser Günü, dünya çapında kanserle mücadelede önemli rol oynuyor.

Dünya Kanser Günü, Türkiye’de de Türk Kanser Araştırma ve Savaş Kurumu Derneği tarafından başlatıldı. Böylece ülkemizde kanser konusunda başlatılan en büyük kampanyalardan oldu.

Kanser ölüm nedenleri arasında ikinci sırada

Kalp ve damar hastalıklarının ardından hem dünya hem de Türkiye’de ölüm nedenleri arasında kanser ikinci sırada yer alıyor. Dünya genelinde her 6 ölümden biri kanser sebebiyle gerçekleşiyor. Türkiye’de ise bu, her 5 ölümden birinde görülüyor.

Kansere karşı farkındalığı arttırmak, engellemek, erken teşhis ve tedaviye teşvik için çalışan örgütler, dünya çapında sürdürdüğü bilinçlendirme çalışmalarıyla kişilerin nerede yaşadığı veya kim olduğundan bağımsız bir şekilde eşit tedavi imkanlarından faydalanabilmesi için çalışıyor.

Erken teşhisle kansere bağlı ölümlerin önüne geçilebileceğini vurgulayan Uluslararası Kanser Kontrol Örgütü, her yıl 4 Şubat’ta kansere karşı birlik olmak için okullarda, hastanelerde, iş yerlerinde, sokaklarda ve çevrimiçi ortamlarda eğitici çalışmalar yürütüyor.

Kanser tedavisinde eşitlik

Uluslararası Kanser Kontrol Örgütü, kanser tedavisinin önünde duran sebeplerden bazılarını gelir düzeyi, coğrafi konum, eğitim, ayrımcılık, yaş, cinsiyet vb. olarak belirtiyor. Bahsi geçen sebeplerden doğan kanser hastalarının karşılaştığı bakım eşitsizliğine dikkat çekmek isteyen kuruluşun 2022-2024 yılları için belirlediği tema ise “Close the Care Gap” yani “Bakım Açığını Kapat”…

Bu yıl, 2022 yılında başlatılan ve 3 yıl sürecek olan kampanyanın ikinci yılı. Kampanyanın 2023 hedefi ise insanları birlik olmaya ve aksiyon almaya teşvik etmek.
Örgüt, kanserle ilgili eşitsizliği ve bir değişiklik yapılması gerektiğini şu şekilde dile getiriyor:
“Bugün gerçek şu ki, kim olduğunuz ve nerede yaşadığınız, yaşam ve ölüm arasındaki fark anlamına gelebilir. Bu hiç adil değil. Ama bunu değiştirebiliriz.”

Kansere sebep olan davranışlar

Hasta Sağlığı Genel Müdürlüğü (HSGM) verilerine göre, kanserin başlıca sebepleri arasında, tütün kullanımı, yüksek beden kitle indeksi (fazla kilolu ya da şişman/obez olma), meyve ve sebze bakımından zayıf beslenme, yetersiz fiziksel aktivite, alkol tüketimi gibi davranışsal ve beslenme ile ilgili risk faktörleri yer alıyor.

HSGM’ye göre, mevcut şartlarda kanserin yüzde 30-50’ye yakını, bahsi geçen risk faktörlerinden kaçınma ve mevcut kanıta dayalı önleme stratejilerinin uygulanması yoluyla önlenebilir. Ayrıca, erken tanı konmuş ve uygun şekilde tedavi edilmişse birçok kanserin iyileşme olasılığının yüksek olduğu da bilinen bir gerçek.

Uluslararası Kanser Kontrol Örgütü’nün başlattığı “Bakım Açığı Kapat” kampanyası da bu tedavi edilebilir kanserlerin, bazı kişiler için fırsat eşitsizliği sebebiyle bakım görememesi ve tedavi edilemiyor olmasına dikkat çekiyor.

“Kanserin daha büyük bir toplumsal yük haline gelmesinin önüne geçmeliyiz”

Dünya Kanser Günü aracılığıyla, kanser konusunda farkındalığı ve eğitimi arttırmak, dünyanın her yerindeki hükümet ile bireyleri hastalığa karşı harekete geçirmek ve böylelikle her yıl milyonlarca önlenebilir ölümün önüne geçmek mümkün.

Dünya Kanser Günü kampanyası, yankı uyandırmayı, değişim aşılamayı ve farkındalık günü ile sınırlı kalmayarak diğer günlerde de sürdürülecek bir eylemi harekete geçirmeyi amaçlıyor.

Özetle 4 Şubat Dünya Kanser Günü, kansere yol açabileceği kanıtlanmış risk faktörlerinin farkına vararak, bunlardan korunmada bireysel ve toplumsal temelde yapılacaklar konusunda bilgilenmek ve önleme çabalarını kararlılıkla sürdürmek gerektiğini söylüyor. Ancak bu şekilde, gelecekte daha büyük bir toplumsal yük haline gelmesi beklenen kanserle savaşmada önemli kazanımlar elde edilebilir.

Grafik: Hafize Yurt