•  Soru Sor

    Soru Sor

    Kişisel verilerin korunması kanununu okudum anladım (KVKK)
    GGüvenlik Numarası.

  • 0850 532 5 236 (CEO)
  • info@saglikiletisimplatformu.com
  • Sağlık İletişim Platformu
  • Hakkımızda
  • ONLINE MUAYENEHANE
  • Videolar
  • Bu Test Nerede Yapılıyor?
  • İletişim

Sağlık

  • Makaleler
  • Sağlık
  • Negatif düşüncenin gücü: Nosebo etkisi nedir?

Negatif düşüncenin gücü: Nosebo etkisi nedir?

  • Sağlık İletişim Platformu
  • 459
  • Sağlık

Negatif düşüncenin gücü: Nosebo etkisi nedir?

İnsan zihni, hayal ettiğimizden çok daha etkili bir mekanizma. Pozitif düşüncelerle sağlığına kavuşan bir kişinin hikayesini duymak hepimizi umutlandırır. Ancak bu hikayenin tam tersi de mümkün: Negatif düşünceler, bedenimizi hasta edebilir. Nosebo etkisi tam da bunu anlatıyor.

Zihnimiz olumlu düşüncelerle depresyondan çıkabiliyor ya da iyileşme sürecini hızlandırabiliyorsa, negatif düşüncelerin bizi ne kadar olumsuz etkileyebileceğini de hayal edebiliriz. Beynimiz olumlu ya da olumsuz tüm mesajlara uyum sağlayarak, bu mesajları fiziksel gerçeklik haline getirebiliyor.

Peki, bu etkinin gerçek yaşamda nasıl sonuçlar doğurduğunu biliyor musunuz? Konuyla ilgili Sağlık Bilimleri Üniversitesi'nden Nöropsikolog Merve Tuğçe Doğru ile bir araya geldik ve "nosebo" etkisinin bilinmeyen yönlerini konuştuk.

Fotoğraf: Getty

{ilgili-metin-[{title}"Negatif düşüncelerle dolu bir zihin, yaşam standartlarımızı olumsuz etkilemektedir. Pozitif motivasyonel yaklaşımla yaşamımızın her alanında kendimizi yenileyebilir, geliştirebilir ve olası olumsuzluklara karşı kendimizi regüle edebiliriz."{title}{source}Nöropsikolog Merve Tuğçe Doğru{source}{theme}grey{theme}]}

Pozitif düşüncenin gücü: Plasebo

Nosebodan önce aslında herkesin bildiği plasebo etkisinden bahsetmekte fayda var. Zihnimiz, pozitif inançlarla büyük bir etki yaratabiliyor. İşte bu iyileştirici güce "plasebo etkisi" deniyor.

Plasebo etkisi, bir ilacın ya da tedavinin aslında hiçbir aktif madde içermemesine rağmen, kişinin iyileşme göstermesiyle sonuçlanıyor. Örneğin, ağrınızı dindirdiğine inandığınız basit bir şeker hapı bile, beyin kimyanızı etkileyerek gerçekten ağrıyı azaltabiliyor.

Nöropsikolog Merve Tuğçe Doğru, bu fenomenin altını araştırmalarla çiziyor:

"Yapılan deneylerin çoğu plasebonun ve sahte ilaçların, özel hazırlanan kimyasal karışımlar kadar etkili olabildiğini göstermektedir. İnsanın zihninde verdiği bir karara ve yargıya bir zaman sonra beyin ve beden uyum sağlama sürecine girmektedir. Bu durum zihnin beden üzerinde azımsanamayacak kadar güçlü etkisi olduğunu göstermektedir."

Plasebonun etkilerini en iyi anlamanın yolu, gerçek hayattan örneklere bakmakta yatıyor. Örneğin, sahte bir diz ameliyatı geçiren hastaların ağrılarının azalması ya da vitamin aldığını sanan sporcuların performansında gözle görülür bir artış olması gibi. Bu durum, beynin olumlu bir inançla bile bedeni iyileştirebileceğini gösteriyor. Tuğçe Doğru, Parkinson hastalarının tedavisinde dahi plasebonun ne kadar etkili olduğunu anlatıyor:

"Birçok araştırma bizlere gösteriyor ki Parkinson hastalığında motor kontrol gibi çeşitli alanlarda plasebo etkilerinin nörobiyolojik özellikleri bakımında etkisi vardır. PET veya MRI ile kan akışı ölçümleri incelendiğinde, plasebo uygulaması sırasında nöral aktivitede değişiklikler tespit edilmiş. Araştırmalar beyinde bilişsel - duygusal bütünleştirici bir bölge olan rostral ön singulatın metabolik aktivitesinde plasebo kaynaklı artış ve azalmalar bildirilmiştir."

Peki, eğer pozitif bir inanç bizi iyileştirebiliyorsa, negatif bir inancın bizi hasta etmesi neden mümkün olmasın? Plasebonun tam tersi olarak değerlendirilen nosebo etkisi bu korkutucu gerçeği işaret ediyor.

Nosebo etkisi beyinde nasıl çalışıyor?

Son yıllarda psikoloji ve nörobilim dünyası, nosebo etkisini detaylıca inceliyor. Bu etki tam olarak nedir ve neden önemlidir? Biraz daha derine inelim. Nosebo etkisi, beynin fiziksel sağlığımız üzerindeki güçlü etkisini gözler önüne seriyor. Peki, zihinsel negatiflik, vücudu nasıl etkiliyor?

Nosebo etkisi, bir durum ya da maddeyle ilgili negatif beklentilerin, kişinin zihninde fiziksel rahatsızlık yaratması olarak tanımlanabilir. Örneğin, farmakolojik olarak etkisiz bir ilaç alıp, yan etkilerden korktuğunuz için bu yan etkileri yaşadığınızı hayal edin. İşte bu, nosebonun en tipik örneklerinden biri.

Nöropsikolog Merve Tuğçe Doğru, bu etkinin temelini şu şekilde açıklıyor:

"Nosebo tepkileri, randomize klinik çalışmalarda plasebo alan hastalarda gözlemlenen olumsuz etkilerdir ve paradoksal olarak semptomları kötüleştirebilir ve tıbbi tedavilere olumsuz yanıtlar verebilir. Nosebik etkiler, insanın inanmasının, zihninde bir şeye karar vermesinin ve beynini bu sonuca göre kodlamasının ne kadar etkili olduğunu göstermektedir. 'Plasebo' ve 'nosebo' kavramları insanın psikolojik yönü açısından ne derece güçlü bir varlık olduğuna işaret etmektedir."

Nosebo, beynin bilişsel ve duygusal mekanizmaları üzerinden işliyor. Doğru, bu süreçte beyindeki bazı nörotransmiterlerin önemli bir rol oynadığını belirtiyor:

"Dopaminerjik ve opioid sistemler, hem ödül mekanizmalarını hem de duygusal süreçleri düzenler. Nosebo etkisiyle bu sistemlerin işleyişi bozulabilir, bu da kardiyovasküler, immünolojik ve nöroendokrin sistemleri olumsuz etkiler."

Nosebo günlük hayatta karşımıza nasıl çıkıyor?

Negatif düşüncelerin, hastalıkların seyrini bile değiştirebildiğini örneklerle anlattık. Peki, günlük yaşamda nosebo etkisini fark etmemiz mümkün mü?

Hayatımızın her alanında, çevremizden etkileniyoruz. Ailemizin, arkadaşlarımızın ya da sosyal çevremizin negatif düşünceleri, fark etmesek de bizi etkiliyor. Merve Tuğçe Doğru, nosebo etkisinin yalnızca sağlık alanında değil, günlük hayatta da karşımıza çıktığını vurguluyor:

"Zihnin negatif düşüncelerle meşgul olması, yaşam kalitesini düşürür. Sosyal ilişkilerimiz, ailemizle olan bağlarımız ve iş hayatımızda yaşadığımız stres, nosebo etkisini tetikleyebilir. Bu durum, sadece ruhsal değil, fiziksel sağlığımızı da tehdit eder.

Tüm ilişkilerimiz için bir şeyler söylemek gerekirse nosebo etkisinin bilişsel ve duygusal süreçlerimizle doğrudan bağlantısı olduğudur. Negatif düşüncelerle dolu bir zihin, yaşam standartlarımızı olumsuz etkilemektedir. Pozitif motivasyonel yaklaşımla yaşamımızın her alanında kendimizi yenileyebilir, geliştirebilir ve olası olumsuzluklara karşı kendimizi regüle edebiliriz."

Fotoğraf: Getty

Tedavisi, motivasyonel yaklaşımlar

Pozitif düşünce gücü, nosebo etkisinin panzehiri olabilir. Sağlıklı bir zihin için neler yapabiliriz?

Uzmanlar, nosebo etkisini önlemenin en etkili yolunun pozitif düşünce gücünü artırmak olduğunu söylüyor. Pozitif düşünce gücünü artırmak için önerilen yöntemler arasında meditasyon, mindfulness ve sağlıklı sosyal ilişkiler kurmak yer alıyor. Ayrıca, fiziksel sağlığınızı desteklemek için düzenli uyku, dengeli beslenme ve egzersiz yapmak da büyük önem taşıyor. Doğru’ya göre de, motivasyonel yaklaşımlar bu noktada kritik bir öneme sahip.

"İnsanın zihninde oluşan pozitif düşünceler eğer onu depresyondan çıkartabiliyor ve zarar görmüş bir dizin tedavisini kolaylaştırabiliyorsa, bu durumda negatif düşüncelerin de hayatımıza ciddi oranda etki edeceği söylenebilir. Zihin pozitif düşüncelerle insanın sağlığını iyileştirir, tersi durumu nosebo etkisi ile beyin negatif düşüncelerle meşgul olduğunda da beden sağlığına zarar verebilir. Nosebo etkisiyle hastalıkların seyri ve ilerleyişi ciddi oranda farklılık gösterebilir. Yani insan zihni rahatsızlık ve huzursuzluk içinde bulunduğunda beden fizyoloji de bu durumlardan etkilenir."

Sinemada nosebo etkisi

Nosebo etkisinin insan zihnindeki gücünü beyaz perdeye taşıyan filmlerden biri, 2022 yapımı Nocebo. İrlandalı yönetmen Lorcan Finnegan tarafından çekilen bu gerilim filmi, bir moda tasarımcısının zihinsel çöküntüsünü ve bunun fiziksel sağlığı üzerindeki yıkıcı etkilerini ele alıyor. Film, hem psikolojik gerilim unsurlarıyla izleyiciyi etkilerken hem de nosebo etkisinin insan bedeninde yaratabileceği sonuçlara dair önemli bir mesaj sunuyor.

Başrol oyuncuları Eva Green ve Mark Strong’un performanslarıyla dikkat çeken film, korku ve bilim kurguyu harmanlayarak nosebo etkisinin bireyler üzerindeki derin etkilerini inceliyor. Nocebo, hem zihnin gücünü hem de bu gücün olumsuz etkilerinin insan yaşamını nasıl şekillendirdiğini anlamak için çarpıcı bir örnek sunuyor. 

Webofisin 4
Webofisin 2
Webofisin 1
Webofisin 3
Webofisin 7
Webofisin 6
Webofisin 5

Doktorlarımızdan

  • DOKTOR İYİLİK GÜZELLİK

    KIZLIK ZARI ONARIMI (HYMENOPLASTİ) SORUNLARI

    KIZLIK ZARI ONARIMI (HYMENOPLASTİ) SORUNLARI

    KALICI KIZLIK ZARI ONARIMI (HYMENOPLASTİ) NASIL YAPILIR? KALICI KIZLIK ZARI ONARIMINDA NELERE DİKKAT EDİLMELİDİR?Doç Dr Osman Temizkan, Op Dr Bülent ArıcıKalıcı Kızlık zarı onarımı nasıl yapılır?K...

  • Prof.Dr. Seher Naz Yeni

    Epilepsi Nedir?

    Epilepsi Nedir?

    Epilepsi Nedir?Beynimiz duyusal ve bilişsel merkezimiz, bizi diğer canlılardan ayıran en önemli organımızdır. 100 milyar hücreden oluşan beyin herhangi bir bilgisayarla karşılaştır...

  • Kulak Burun Boğaz ve Baş Boyun Cerrahisi Vakfı

    Horlama nedir? - Prof. Dr. Murat Toprak

    Horlama nedir? - Prof. Dr. Murat Toprak

    Çocuklarda HorlamaSolunum yolundaki daralmalara bağlı olarak soluğun duyulur hale gelmesine horlama denilir. Bademcik ve geniz eti genellikle okul öncesi dönemde sık geçirilen enfeksiyonlarla büyürle...

  • Prof. Dr. Esra KÜSDÜL SAĞLAM

    COVİD 19 TEDAVİSİNDE BİTKİSEL BESİN TAKVİYELERİNİN YERİ OLABİLİR Mİ?

    COVİD 19 TEDAVİSİNDE BİTKİSEL BESİN TAKVİYELERİNİN YERİ OLABİLİR Mİ?

    Her enfeksiyonda olduğu gibi, covid 19 tedavisinde de tedavi basamakları: Bulaşı önlemek Enfeksiyon etkeninin vücutta tutunma ve çoğalmasını engellemek yada inaktif hale getirerek ortadan kaldırmak...

  • Prof. Dr. Nilda Sütay Süslü

    PARATİROİD ADENOMU AMELİYATI ZOR MU?

    PARATİROİD ADENOMU AMELİYATI ZOR MU?

    PARATİROİD ADENOMU TEDAVİSİ KESİNLİKLE AMELİYATTIR. BAZI PARATİROİD ADENOMLARININ BULUNMASI VE ÇIKARILMASI ZOR OLABİLMEKTEDİR. BU NEDENLE SON YILLARDA HASTALARDA AMELİYAT ÖNCESİ İŞARETLEME TEK...

  • Prof. Dr. Alpin Güneri MD MSc

    Estetik Burun Ameliyatı (Rinoplasti)

    Estetik Burun Ameliyatı (Rinoplasti)

    “Burun estetiği” veya “burun yeniden şekillendirilmesi” olarak adlandırılan rinoplasti, yüz uyumunu ve burnunuzun oranlarını iyileştirir. Bu ameliyat burundaki yapısal...

  • Prof. Dr. GÜLBİN BİNGÖL

    “Astım Nedir, Ne Değildir?” Paneli

    “Astım Nedir, Ne Değildir?” Paneli

    Türk Toraks Derneği, Türkiye Ulusal Alerji ve Klinik İmmünoloji Derneği, Çocuk Göğüs Hastalıkları Derneği ve Astım Hastaları Dayanışma Derneği tarafından Dünya Astım Günü nedeniyle “Astım...

  • Prof. Dr. Cengiz Gebitekin

    Özefagus Cerrahisi

    Özefagus Cerrahisi

    Özofagus cerrahisi, özofagus adı verilen yemek borusunun cerrahi olarak tedavi edilmesini içeren bir tıbbi prosedürdür. Özofagus, ağızdan başlayarak mideye kadar uzanan ve yutma işleminde önemli bir ...

  • Prof. Dr. İrem Yaluğ

    UYKU BOZUKLUKLARI

    UYKU BOZUKLUKLARI

    Uyku Nedir?Uyku, zihinsel ve fiziksel sağlığımızı her gün yenilememiz için önemli olan ve yaşamımızın üçte birini kapsayan aktif bir dönemdir.Uykuyla ilgili çalışmalar, uykunun yorgunluk sonucu b...

  • Prof.Dr. Turan Uslu

    Bebek Bakan Annenin Bel ve Sırt Ağrılarından Korunması

    Bebek Bakan Annenin Bel ve Sırt Ağrılarından Korunması

    Bebek bakarken oluşan bel ve sırt ağrılarından korunmak:Doğumdan sonra ağırlığı 3-3.5 kg olan, daha sonra ağırlığı 10 kg’a kadar çıkan bebeğin günde en az 20-50 defa kucağa alınması, emzirilmes...

facebook

Sağlık İletişim Platformu

Sağlığınız için herşey

Sahibi ve Genel Yayın Yönetmeni
Bülent Ergan
Editör
Zafer Karaca
İletişim: 0850 532 5 236
(CEO)Sitedeki tüm harici linkler ayrı bir sayfada açılır.Sağlık İletişim Platformu harici linklerin sorumluluğunu almaz.

İrtibat Bilgileri

  • Marmara Teknopark Tübitak Gebze Yerleşkesi, 41400 Gebze/Kocaeli
  • 0850 532 5 236 (CEO)
  • info@saglikiletisimplatformu.com

Bülten Aboneliği

    Kişisel verilerin korunması kanununu okudum anladım (KVKK)

    saglikiletisimplatformu.com 2025, All Rights Reserved

    • Hakkımızda
    • ONLINE MUAYENEHANE
    • Videolar
    • Bu Test Nerede Yapılıyor?
    • İletişim