Tüm dünya gibi Türkiye de son bir yılı koronavirüs mücadelesiyle geçirdi. Sağlık Bakanı Fahrettin Koca Türkiye’deki ilk vakayı duyurduğunda takvimler 11 Mart 2020’yi gösteriyordu.

Çin’in Vuhan kentinde başlayan ve adım adım dünyaya yayılan COVID-19, artık Türkiye’deydi. O günden bu yana Türkiye koronavirüse karşı diğer ülkelere örnek olacak bir mücadele gösterdi.

Bu başarının temelinde Türkiye’nin, koronavirüsün ilk defa duyulmasının ardından yaptığı hazırlıklar ve aldığı tedbirler vardı. Vuhan’dan gelen salgın haberlerinin ardından ilk iş olarak 10 Ocak’ta Koronavirüs Bilim Kurulu oluşturuldu. Hastalıkla ilgili rehber 14 Ocak’ta hazırlandı. Sınırlardan içeri girmesi muhtemel salgına karşı yol haritası erkenden belirlendi. Sağlık kuruluşları mücadeleye hazır hale getirildi. Hastalığın tedavisinde kullanılması planlanan ilaçlar bile önceden temin edildi.

Her alanda yoğun tedbirler alındı

Alınan tedbirler sayesinde Türkiye, bölgesinde koronavirüsle en geç tanışan ülkelerden biri oldu. İlk vakanın açıklanmasıyla birlikte hızla yeni tedbirler alındı. 12 Mart’ta Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan başkanlığında 5 saat süren bir toplantı yapılarak tedbirler masaya yatırıldı. Alınan kararlar, salgınla mücadelenin seyrini belirledi.

16 Mart itibarıyla eğitime ara verildi. 23 Mart’ta ise ülke genelinde uzaktan eğitime geçildi. Hastalığın yayılmasını önlemek amacıyla kapsamlı seyahat ve ulaşım kısıtlamaları yapıldı. İnsanların toplu halde bulunduğu mekanlar geçici olarak kapatıldı. Hatta spor müsabakaları bile ertelendi.

Bu dönemde risk grubunda yer alan 65 yaş üstü kişilere de sokağa çıkma kısıtlaması getirildi. Cuma namazı ve vakit namazlarının cemaatle kılınmasına ara verildi. 1 Ocak 2000 ve üzeri doğumlulara sokağa çıkma kısıtlaması uygulandı. Fazla sayıda insanın bir araya geldiği market ve pazar gibi yerlerde maske takma zorunluluğu getirildi.

Koronavirüsün yayılmasını önlemek için 30 büyükşehir ve Zonguldak’a -istisnai durumlar dışında- giriş ve çıkış durduruldu. Hafta sonları ve resmi tatil günlerinde sokağa çıkma kısıtlaması getirilerek hastalığın yayılma hızı düşürüldü.

Altın kural: Maske, mesafe ve hijyen

Sağlık Bakanı Fahrettin Koca ve Bilim Kurulu üyeleri, bu süreçte toplumu koronavirüs konusunda bilinçlendirmek için medya aracılığıyla yoğun bir çalışma yaptı. Her fırsatta maske, mesafe ve temizliğin bulaşmayı önlemedeki etkisine değinildi. Toplum koronavirüs konusunda bilinçlendirildi.

Koronavirüs test sayıları, her geçen gün daha da artırıldı. Salgının kontrol altına alınmasında filyasyon ekiplerine de büyük iş düştü. Tespit edilen vakaların temaslılarıyla irtibata geçip kontrol altına alarak, hastalığın daha fazla yayılmaması için yoğun çaba harcadılar.

Mart ve nisan aylarının endişe veren tablosu önlemler, sağlık çalışanlarının özverisi ve elbette tedavideki başarılar sayesinde, mayıs ayında olumlu yönde değişmeye başladı. Vaka sayısı azalırken iyileşen hasta sayısı arttı.

“Kontrollü Sosyal Hayat”

“Kontrollü Sosyal Hayat”ın ilk adımları vakaların azalmaya başladığı mayıs ayında atıldı. 11 Mayıs’ta berber, kuaför, güzellik salonları gibi işletmeler belirlenen kurallar çerçevesinde hizmete başladı. Yine alışveriş merkezleri de tedbirler eşliğinde kapılarını tekrar açtı. Sosyal ve kültürel hayatı yakından ilgilendiren müze, ören yerleri gibi mekanlar da ziyaretçilerini ağırlamaya başladı.

Haziran ayıyla birlikte 65 yaş üzerine uygulanan sokağa çıkma kısıtlamasında değişikliğe gidildi. Haftanın her günü belli bir saat aralığında sokağa çıkmalarına karar verildi. 18 yaş altındaki çocuklara uygulanan kısıtlama da ebeveynlerin kontrolünde olma şartıyla kaldırıldı.

Sağlık Bakanlığı, her işletme ve meslek grubuna yönelik olarak alınması gereken tedbirler ile uyulması gereken kurallar konusunda kapsamlı rehberler hazırladı.

Kademeli olarak yüz yüze eğitime geçildi

Yaz aylarında vaka sayısının düşmesi ve buna bağlı olarak kısıtlamaların kaldırılması toplumda rehavete yol açtı. Asker uğurlaması, nişan, düğün ve taziye gibi toplu halde bir araya gelinen aktiviteler sebebiyle vaka sayısında yeni bir artış yaşandı.

Sonbaharla birlikte anaokulları ve ilkokul birinci sınıflarda yüz yüze eğitim başladı. Aradan birkaç hafta geçtikten sonra ilkokullar, 8. ve 12. sınıflar ile bazı liselerde de kademeli olarak yüz yüze eğitime geçildi.

Vaka sayısındaki artış yeni tedbirleri getirdi

Havaların soğuması ve kapalı alanlarda daha fazla vakit geçirilmesi sonucu vaka sayılarındaki artış endişe uyandırmaya başladı. Yeni kararlar alınarak 20 Kasım itibarıyla uygulamaya koyuldu.

Alışveriş merkezi, market, berber, kuaför ve güzellik merkezlerinin hizmet saatleri değişti. Restoran, lokanta, pastane, kafe, kafeterya gibi yerlerde sadece paket servis veya gel-al hizmeti verilmesi kararlaştırıldı. Sinema salonları, kahvehane, kıraathane, kır bahçesi, internet kafe, çay bahçesi gibi işletmelerin faaliyetleri de durduruldu. Okullarda yeniden uzaktan eğitim modeline dönüldü.

65 yaş üzerindekiler ve 18 yaş altındakilerin günün belirli saatlerinde dışarıya çıkmasına karar verildi. Toplumun geneli için ise hafta sonları 10.00-20.00 saatleri dışında sokağa çıkma kısıtlaması uygulanmaya başladı.

Kalabalık ev ziyaretlerine kısıtlama

Aralık ayına gelindiğinde tedbirlere yenileri eklendi. Yeni bir karar alınıncaya dek hafta içi saat 21.00-05.00 hafta sonu ise cuma 21.00’den pazartesi 05.00’e kadar sokağa çıkma kısıtlaması uygulanmasına karar verildi.

AVM’lere girişte HES kodu gösterilmesinin yanı sıra 65 yaş üstü ve 18 yaş altındakilere toplu taşıma yasağı, alınan önemli kararlar arasındaydı. Ayrıca evlerde, kalabalıkların bir araya geleceği etkinliklerin de yapılmaması istendi.

23 Aralık, COVID-19 nedeniyle en fazla ölümün gerçekleştiği gün olarak kayıtlara geçti. O gün 259 kişi hayatını kaybetti. Bu da giderek sıkılaştırılan tedbirlerin ne kadar önemli olduğunu gösterdi.

Aşılama, risk grubu önceliğine göre başladı

Koronavirüsle mücadelenin en önemli aşamalarından birine ocak ayında geçildi. Acil kullanım onayı verilmesinin ardından ilk koronavirüs aşısı, 13 Ocak 2021’de Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’ya yapıldı.

Koca, aşılama çalışmalarının dört aşamada gerçekleştirileceğini duyurdu. İlk aşamada yer alan sağlık çalışanları 14 Ocak’ta aşılanmaya başladı. Ardından yine öncelikli listede yer alan engelli ve yaşlı bakım kuruluşlarında kalanlar ile 65 yaş üzerindekiler aşılandı.

Aşılama halen “Kovid-19 Aşısı Ulusal Uygulama Stratejisi” doğrultusunda belirlenen takvime göre ilerliyor. Bugüne kadar Türkiye’de 10 milyonu aşkın kişi aşılandı.

“Yerinde karar” dönemi

Tedbirlerin etkisini göstermesiyle vaka sayıları kontrol altına alındı. Böylece normalleşme süreci için düğmeye basıldı. 1 Mart’ta Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan başkanlığında yapılan kabine toplantısında bir dizi yeni karar alındı. Yeni dönemin adı “Yerinde karar” oldu.

Normalleşme sürecinin kademeli olarak il bazında, valilerin başkanlığındaki il hıfzıssıhha kurullarıyla başlayacağı açıklandı. İller, vaka ve aşılanma gibi ölçütlere göre “düşük”, “orta”, “yüksek” ve “çok yüksek” olmak üzere 4 risk grubuna ayrıldı. Bundan böyle normalleşme yolunda atılacak adımların il bazında ilerlemesine karar verildi.

Koronavirüsün Türkiye’de görülmeye başladığı ilk günden bu yana toplam 34 milyon 548 bin 238 test yapıldı. 2 milyon 821 bin 943 vaka tespit edildi. 29 bin 227 kişi hayatını kaybederken, 2 milyon 649 bin 862 kişi iyileşti.